Për qejfin tim e të atyre që mendojne si unë

Kur e pyet se çfare shkolle ka mbaruar, nuk di të të thotë emrin e saj, por nëse do të kesh kohë të presësh pesë minuta sa të marrë mamanë në telefon që t’i lexojë se çfarë shkruhet në atë copë kartoni, atëherë do ta marrësh vesh. E pyet sa ka kushtuar çanta e saj Louis Vuitton, që për muaj me rradhë e ke parë nëpër vitrina si dhelpra me rrushtë, e në fund kur nuk e bleve dot the: nuk e dua! - të thotë që është dhuratë nga ish i dashuri i saj i shkuar. Nuk di pse e mban ende, kur ka marrë dhuratë nga dashuri tjetër çantën e fundit "Gucci", e cila sapo ka dalë, ajo po, ajo është çantë.

Të kujtohet se dikur loznit të dyja bashkë para pallatit, me peta, me top, me ç’të gjenit. Ishte ajo që të lutej të futej në lojë, e ty të vinte keq, "pse jo?" - ju thoje dhe vajzave të tjera të pallatit që ta merrnin se ishte gjynah, ç’punë do t’ju prishte? 

Ul sytë e rrotullon filxhanin e kafesë, pse erdhe, pse e takove? Ndoshta ngaqë e gjete rastësisht në facebook e pe që tashmë shoqërohej me njerëz të rëndësishëm, një prej tyre ishte pikërisht ai që të duhej për të futur në punën motrën tënde.

Ka ndryshuar ngjyrën e flokëve, bionde e lyer që nuk e ngatërroje dot më, nuk i ka ato bishtat e djegur nga dielli, as vetullat e pahequra. Një hark tatuash i rri mbi sy, por që s’ka asgjë të ngjashme me shprehjen “vetullën si gajtan”. Nuk mban më as erë djersë, ka një parfum “dolce gabbana”, pikërisht ai që të pëlqen ty shumë. Tymi i cigares që nxjer sa herë e thith të bie m’u në turi. E shikon me bisht të syrit pasi ke frikë se do ta kuptojë qëllimin e vërtetë të ftesës tënde për kafe. Nuk keni pirë kurrë një të tillë, ajo nuk ka qenë kurrë në listën e shoqeve të tua. E mban mend edhe atëherë kur e pe rastësisht në rrugë e nxitove hapat që të mos përballeshe me të.

Ajo flet pa e vrarë mendjen për çfarë mendon ti, të tregon për pushimet e fundit që ka bërë në Paris. Për hotelin me katër yje ku ka fjetur, e cili nuk ishte asgjë krahasurar me një tjetër me 5 yje, ku kishte fjetur një vit më parë. Kishte bërë gabim që kishte zgjedhur atë, madje ishte grindur dhe me ata të “room service”, pasi mëngjesi nuk i kishte vajtur në dhomë siç kishte kërkuar ajo. Pastaj as darka e ngrënë në një prej atyre rrugicave të shumta pariziene, që mbajnë aq shumë poezi mbi kurriz, nuk kishte qenë kush e di se çfarë.

Të vjen të ulërasësh me të madhe që ta marrë vesh e gjithë njerëzia. Por s’bën asgjë, ul kokën e ngre filxhanin e kafesë, ai është mbaruar, por të duhet ta mbash ashtu ndryshe do të shpërthesh fort.

Një mendje të thotë të ngrihesh e të ikësh me vrap? Jo! Duhej të mbaroje atë për të cilën kishe ardhur, të paktën të tentoje. Kush e di sa njerëzve ju kishe thënë për atë vend pune, e askush nuk të kishte zgjidhur hallin që kishe. Po çfarë kishte motra jote para saj, shumë pak; një diplomë me mesatare të lartë, 3 gjuhë të huaja, një mastër - pffff; gjëra koti....

Në qiellin e gabuar

 Nuk ishte fati, nuk ishte as e shkruar, siç jemi mësuar të themi gjithmonë në të tilla tragjedi. Jo! Ishte një krim i tmerrshëm, mund të kishte qenë kushdo në atë avion ogurzi. Mund të kishim qenë edhe unë e ti, por fati e do që ne të mos shkojmë për pushime në Malajzi, Australi, Indonezi nëse ky do të quhet fat.

Pashë disa foto mbrëmë, foto që të trondisin pavarësisht se nuk i njeh ata njerëz, por nuk të duhet t’i njohësh, mjafton një majmun i vockël, që kush e di nga dora e kujt fëmijë kishte rënë. Unë nuk e njoh, por gjyshja dhe gjyshi i tij ose saj e dinë mirë që majmuni i vockël, është, ishte i Hans-it, apo Tom-it, apo Laailës, apo Annës, sido që ta ketë patur emrin ai fëmijë. Në çast m’u kujtua kukulla prej pellushi e Mickey Mouse që djali im nuk ndahet një çast prej tij. Ashtu siç isha e turbulluar nga fotot, nga ngjarja, u ngrita dhe u nisa drejt dhomës së tij, duhet ta shikoja; falë Zotit ai ishte aty, bashkë me kukullën e tij, flinte i qetë. E falenderova Zotin, ne nuk kishim qenë në atë avion, por fare mirë një nga ne mund të gjendej aty.

Fati e deshi që Riku të mos nisej të enjten me avion. U rrëzua ditë më parë nga biçikleta e nuk la gjë pa thyer. Natyrisht në moshën e saj 60 e kusur vjeç, çfarë mund të presësh nga një rënie nga biçikleta. Por nëse do të kishte ngjitur shkallët e atij avioni, fundi do të kishte qenë tjetër... Kur e takova nuk fliste fare, sytë i mbante të perënduar a thua se kërkonte diçka në hapësirë. Ishte e shokuar, e kishte shpëtuar biçikleta e saj e vjetër e shkatërruar që 100 herë kishte thënë se do ta shiste, por nuk e kishte bërë. E pyeta nëse kishte dhembje. Më pa shtrembër, a thua se kisha shkelur unë tokën ruse, apo ukrainase. Plagët e saj nuk ishin më asgjë. Profesori im u nis dje drejt Ukrainës, s’ka faj ka gruan atje. I dërgova një mesazh ta pyesja si mbërriti e ndër fjalët e tjera të shkruara nxitimthi, ishin që të mundohej të kthehej sa më shpejt në Holandë, këtu do të ishin të sigurtë. Të sigurtë, çfarë përmban kjo fjalë në vetvete tani në këtë kohë, ku jemi vertët të tillë? Me tremb ta shkruaj “askund”.

Nuk mund të gjej një fjalë të përshtatshme për atë që ndodhi vetëm “e tmerrshme”. Nuk ka rëndësi në ishin holandezë, belgj, austrialianë, indonezianë, amerikanë, ç’rëndësi ka, ajo që vlen është se ishin njerëz, po shkonin për pushime, pushime që nuk u arritën asnjëherë në destinacion. Pashë edhe valixhe të shpërndara sa andej-këtej me rroba e sende personale. Nuk po i hy debatit nëse është normale publikimi i të tilla fotove, kur kjo i përket vetëm atyre që kanë humbur ata njerëz. Është personale, ishte intime, askush nuk duhet t’i shohë ato pamje veç tyre. Ata e njohin atë çantën rozë, njohin edhe bluzën me vija që ndodhet në atë valixhe. Ç’punë kemi unë dhe ti t’i shohim ato. Jo! Ato ju përkasin atyre. Por media është e pamëshirme, krahas dhimbjes kishte kapur edhe gjah.

 Me herët një tjetër avion i Malaysia airlines u zhduk pa nam e pa nishan, nuk pamë as foto e asgjë, nuk u mor vesh se çfarë u bë me ata shpirtra të pafajshëm që i vetmi faj ishte bileta në kohën, avionin dhe vendin e gabuar. Por në këtë rast gjërat ndryshojnë, këto shpirtra që ju bashkuan shumë të tjerëve atje nga ku askush nuk kthehet më, bënë një faj; shkelën një tokë të ndaluar. Ç’është e vërteta fluturuan mbi të si një zog i lirë, por nuk mund të jesh i lirë në zonë ku njerëzit kanë humbur arsyen e të jetuarit. Po hapësirën kush e krijoi, kush e ndau, kush urdhëroi: kjo është imja, ndal! “Rrëzuam një avion”, ishin fjalët e atyre që kryen krimin makabër vetëm disa çaste më pas. Ishte një avion civil, nuk i prishte punë askujt, por në dialogun e tyre të etur për gjak, nuk kishte asnjë fije pendëse.

Bënë një vrasje të përmasave të tilla. Një vrasje e pashoqe, që të sjell ndërmjet kohë lufte, atë të luftës së Dytë Botërore, ndërsa flitet gjithë ditën për paqe.

Harruar

Të harrohesh nga bota është diçka, por të harrohesh nga krijesa që ti i ke dhënë jetë është diçka tjetër. Kjo dhemb, e dhemb shumë në shpirt. Mos vallë harresa do të thotë të jetohesh kohët moderne?! Nuk do të doja të kisha fatin e saj. Fatin e kujt? Të një moshuara të ardhur para disa ditësh në Tiranë në kërkim të së bijës. Ajo nuk e dinte, nuk e mbante mend adresën e saj, apo mos ndoshta dhe më keq akoma nuk kishte qenë kurrë në shtëpinë e saj. Nuk dua të mendoj që plaka e shkretë kishte ngatërruar qytet, ndoshta vajza e saj nuk jetonte aspak në Tiranë, por në një tjetër vend. Ndoshta edhe nuk e kishte një vajzë, por mendja e saj prej plake i thoshte se dikur kishte patur një të tillë. Mbante mend ditën kur e lindi me aq shumë dhembje, ndaj duhej me patjetër të kishte patur një vajzë.

Nuk më doli nga mendja tërë ditën kur pashë lajmërimin për “humbjen e saj” në Facebook. Ajo kishte përfunduar në një rajon policie të kryeqytetit. Nuk dua të jap emrin e saj, pasi si ajo mund të ketë shumë, ndaj mbart mbi vete të tjerë emra që kanë të njëjtin fat. U tregova indiferente nuk komentova asgjë, fundja nuk ishte problem im, nuk e njihja fare as plakën e as të bijën nëse ajo vërtet ishte. Por ama nuk mund të mos më bënin përshtypje komentet që lexova në atë lajmërim të shkurtër. Edhe në këtë rast e kishte fajin shteti, po ç'faj ka shteti këtu, ndoshta ka shumë! Të tjerë thonin që e kishte fajin policia, e të tjerë adresa e së bijës së munguar.

Ndoshta faj kemi pak të gjithë ne, duke harruar që një ditë sa hap e mbyll sytë do të gjendemi në të njëjtën moshë, “plakja s’ka kthim”. Mua më tremb kjo fjali, unë nuk dua të jem e harruar. Më tremb fakti që im bir mund të iki larg, duke më lënë fillikat. A thua do të më marrë në telefon, apo të më sjellë një tufë lule për ditëlindje? Ndoshta as nuk do ta mbajë mend fare. Megjithëse ka kohë derisa të vi ajo ditë, më mire të merremi me plakën në fjalë, fundja dikush tjetër do të merret me hallet e mia.

Mos ndoshta të dyja nënë e bijë kanë dashur që të mos dinin ekzistencën e njëra-tjetrës, por pastaj nëna është penduar dhe e kërkon, kush e di çdo t’i thotë, të fundit fjalë.

Edhe gjyshja ime ka një telefon, ajo nuk i njeh as shkronjat e as numërat, por ama di ta hapë kur dikush kujtohet.  Sa mire që ne kujtohemi për të! Mendova edhe për të bijën e saj sesi mund të harrojë të ëmën, kur unë flas çdo ditë me mamanë time në telefon; di edhe sa herë ka patur dhembje koke, kur ajo me tregon natyrisht.

Por nuk di pse nuk i vura vajzës së saj edhe shumë faj. Nëse do të ekzistonin qendra për të moshuar, ashtu siç duhet vërtet të jenë, ndoshta dhe kjo nënë e vajza e saj nuk do të humbeshin e ishin pa adresë. Nuk do të bëheshin statuse në Facebook, material për shkrim në një blog që ndoshta askush nuk do ta shohë. Por edhe nëse qendra të tilla do të ekzistonin, me të gjitha standardet me çfarë do të paguajë e shkreta plakë; me një pension që ndoshta nuk i kalon 100 mijë lekë, e atëherë shteti paska faj. Paska vërtet shumë, përtej deklarave boshe që bëhen çdo ditë në televizor nga ministra që qeshin para kamerave, ky është realiteti ynë. Dikush e lë të harruar, dikush tjetër shkon më tutje dhe më keq duke e vrarë. Kjo vdekja fizike vjen e të merr, të hedh tutje në dy metra dhe, ndërsa harresa, pa nam pa nishan vret më tepër. Më lind në kokë një pyetje naive, nëse të moshuarit do të kishin vendin e tyre nuk do të bëheshin “barrë”, për fëmijën në këtë jetë kaq të ndërlikuar, besoj se do të shmangeshin të tilla ngjarje harbute. Por edhe nëse këto qendra, të cilat ne rëndom i quajmë me emrin jo dashamirës “azil”, do të ishin të përshtatshme, atëherë do të ngriheshim ne. Gojët e liga të “plakave të lagjes”, të cilat jemi unë dhe ti, nuk do të linin pa thënë : “Turp që bëri i biri ose e bija e filanit, lihet ai prind në azil?! Dhe ne që e mbanim në gojë për mirë”.  Nuk i dhashë dot asnjë zgjidhje, vetëm thashë me vete “sa mirë që atë kohë e kam ende larg”!