Një mijë e një copëza jete...

Një erë e marrë ju përplas në fytyrë, sapo ai mbylli derën e jashtme të shtëpisë. Fytyra ju bë dhe më e kuqe sec e kishte zakonisht e, flokët megjithëse të shkurtra, ju ngritën përpjetë. Një shi i imët nisi të shtrohej mbi shpatullat e tij, duke bërë që xhupi i hollë që mbante veshur, të dukej si i palarë. Ai rrasi duart në xhep dhe eci drejt stacionit të metrosë. Bëri dy hapa prapa, për të mos u përplasur me një bicikletë që i kaloi pranë me një shpejtësi të cuditshme, dhe u mbush me frymë. Sytë i ishin errur më shumë atë ditë. Ndjenja e dështimit e kishte mbërthyr më fort se here tjetër. Atë ditë nuk do të kthehej mbrapsh, sic kishte bërë shumë mëngjese të tjera. U afrua në buzë të shkallëve që e conin nën dhe. I zbriti ato thuajse me vrap e kur shiun e kishte lënë pas krahëve, ndaloi dhe shkundi shpatullat. Ju dha një të lëmuar me dorë flokëve të laguar, që më shumë ngjanin me rrënjët e një peme plake. Trupi ju mbush me mornica, nga maja e kokës, deri tek gishti I vogël i këmbës. Xhupi i zi që mbante veshur, ishte tepër i hollë, për t’i bërë ballë atij të ftohti. Psherëtiu, dhe kërciti gishtat.  Ju kujtua se ishte fund shtatori, dhe në vendin e tij njerëzit ende bënin plazh. I ishte krijuar bindja se në atë pjesë të Evropës kishte vetëm një stinë dhe vetëm dimër. Vera thuajse nuk njihej, ose dhe në ditët që shfaqej tek- tuk; ishte e shkurtër, e lagët dhe gënjeshtare. Edhe nëse kishte diell, ai ishte gjithmonë më dhembë, sic kishte qenë atë mëngjes kur ai doli nga shtëpia. Llogariti paratë që kishte në xhep dhe bleu një biletë vetëm vajtje. Në darkë i duhej të kthehej sërish në qytet, por deri atëherë kishte kohë dhe nuk dihej se cfarë do t’i sillte dita. Të paktën deri në darkë do të kishte edhe pesë euro të tjera më shumë në xhep. I kishte bërë llogaritë që drekë nuk do të hante.

Në stacionin e metrosë në Beurs, ishte ngrohtë, ai hoqi xhupin e laguar dhe e mbajti poshtë krahut. Metroja i ndaloi para këmbëve të tij; sic ishte e shkruar me saktësi në ekranët e shumtë: as një minutë më vonë, as një shpejt. Cdo gjë ishte aq e saktë në atë vend, sa atij i shkaktonte një lloj frikë të cuditshme. “Dreqi ta hajë!” mendoi. Si mund të jetë cdo gjë kaq e saktë?! I hodhi një sy metrosë që ishte mbushur plot. Njerëzit kishin zhytur kokat e tyre nëpër aparatet smart phone, dhe dukeshin sikur jetonin në një tjetër planet. Por, sapo metroja ndaloi, ata zbritën me po të njëjtën saktësi të cuditshme. Ngritën përpjetë jakat e xhakatave, nxorën cadrat – e dinin fare mire se cfarë I priste jashtë - dhe iu drejtuan daljes. Ishte mëngjes herët dhe ata të gjithë shkonin në punë; përvec tij. Shkoi gishtat në flokët e tij të shkurtër e të laguar, dhe përtypi me inat camcakëzin që mbante në gojë, aq fort sa nofullat filluan t’i dhembin. Mori një letër, nxori camcakëzin e palosi brenda saj dhe e mbajti në dorë. Sa më shumë që distanca me Hagën afrohej, zemra e tij rrihte në një ritëm të pakontrolluar. I duhej ai vend pune. Kishte më shumë se dy vjet qe kishte vënë këmbën në atë vend dhe gjërat nuk po ecnin ashtu sic duhej. Fërkoi pak mjekrrën dhe u gëlltit. Një lëmsh i mbushur me ndjenjë faji po i zinte frymën që kur ishte larguar nga shtëpia. Po fundi i fundit, c’faj kishte ai që shkolla e tij as hahej, e as pihej në ato anë të Evropës. Sa shumë kohë i kishte kushtuar, sa me shpirt e pasion kishte punuar në Akademinë e Arteve në Tiranë. Por që ditën që u largua nga Tirana, ishte sikur ta kishte bërë shuk diplomën e tij dhe e ta kishte hedhur në wc, duke e shpëlarë dhe me ujë madje. Sytë ju mbushën me lot, kur kujtoi skulpturat që kishte vendosur një natë më parë në qilar. I duhej të lirohej dhoma në të cilën ato rrinin dikur. Prej dje, në dhomën e vogël kishte zënë vend një krevat i vogël bebi, një komo, një karrige e shumë lodra të ndryshme. Nuk besonte se fëmijës së tyre të porsalindur do t’i duheshin ato, por përderisa e shoqja kishte ngulur këmbë që duheshin, ai nuk kishte bërë zë. Ndërsa skulpturat e tij - të madhësive të ndryshme - rënkonin në ërrësirë, në qilar. Gjjithë natën nuk kishte fjetur i qetë, i dukej sikur dëgjonte klithmat e tyre. “Ua, shtyhu pak, më vrave”, - i thoshte skulpturat e Afërditës, Erosit.  Solli ndërmend sesi i kishte dale gjumi nga këto klithma që kishte ëndërruar, kishte qëndruar ashtu për pak minuta i ulur mbi krevat mbajtur me bërryla. Më pas kishte zënë kokën me jastëk dhe ashtu e kishte gdhirë mëngjesi. “Ja kështu vdes arti,” i tha vetes dhe rënkoi. Zbriti me përtesë nga metroja, sikur po bënte një gabim që kishte ardhur aty, dhe ju trajtua stacionit të tramvajit. U ul sërish në një stol, kësaj rradhe të kuq, në fund të tramvajit që nisi të gjarpërojë në rrugët e Hagës. “Cfarë do t’ju them: që kërkoj punë, cfarëdo që të jetë. Apo do t’ju them se kur rashë në dashuri me një grua, thjeshtë e desha, sic një njeri mund të dashurojë, dhe nuk e pyeta se c’pasaportë kishte, as s’e ku jetonte. Sa të thjeshta janë gjërat në letër!”, mendoi. Rrudhi pak vetullat dhe nisi t’i fliste sërish mendjes së tij: “Punë e madhe se do të lashë pjatat, mund të pastrosh dhe dyshemenë, mjafton të keshë një punë, mjafton të kesh një qëllim kur të zgjohesh në mëngjes. Ndoshta një ditë skulpturat e mia do të shohin dritën e diellit, ndoshta im bir, do të krenohet me mua, por tani më duhet kjo punë. Më duhet gjithcka që mund të fitoj dy para, gjithcka që të më pengojë që të mos bëhem alkoolist… Ndoshta një ditë do të ringrihem, po ndoshta si Feniksi.” Vuri buzën në gas tek ju kujtua ai libër. Qeshi për herë të parë atë mëngjes. Tramvaji ndaloi në stacionin Wagenaarweg. Ai u ngrit, shtrëngoi pak nofullat dhe zbriti…

Grimca jete...

Dielli ishte zhytur me kokë në fund të detit, kur ajo zuri vend në një tavolinë boshe në atë lokal të vogël; pothuajse të harruar nga pjesa tjetër e qytetit. Prej vitesh e kishte shmangur qëllimisht atë vend, nuk kishte pasur guximin e duhur për të vënë këmbën aty, por tani kishte ardhur koha për t’u ndarë përfundimisht nga e shkuara. Sytë e mbushur me lot i kishte fshehur pas syzeve të diellit, që megjithëse dielli kishte perënduar, ajo nuk kishte ndërmend t’i hiqte. Flokët e zeza - të lëmuara - i dilnin jashtë kapelës së madhe bezhë, që mbante mbi kokë. Pasi vuri cantën e saj të vogël, mbi tavolinë, porositi një “Chivas Regal” me akull, dhe mori frymë thellë. Sa kohë e gjatë kishte kaluar!

Kishte qenë vajzë e vogël atëherë kur në një natë pa yje, disa njerëz të panjohur e nxorën në anën tjetër të detit. Iu kujtua frika dhe ankthi, kur skafi cante detin dhe errësirën e natës për në një tokë të huaj. Ajo nuk e kishte kuptuar kurrë se përse e ëma e shiti. E kishte parë me sytë e saj shukun me para, që ajo kishte mbajtur në duar, përpara se ta vishte e ta bënte gati për rrugë. Sara mbylli sytë dhe shtrëngoi dhëmbët. Tundi pak gotën e chivas dhe i mbajti veshë tringëllimës së akullit tek përplasej fort me gotën. Edhe ajo i ngjante pak asaj copëze të vogël akulli. Gjithë jeta e saj ishte përplasur brenda disa mureve të frikshme, të kujtesës së saj. Ishte mundur me kot ta fshinte atë natë. Ishte mundur më kot ta hiqte nga mendja fytyrën e saj; ndoshta dhe ta falte. Ishte mundur më kot t’i thoshte vetes se e ëma e kishte bërë atë veprim nga varfëria. Ndoshta me paratë që kishte fituar nga shitja e saj, e ema kishte shtyrë edhe një muaj më tepër. Po pse nuk kishte shitur motrën tjetër, pse pikërisht atë?! Ndoshta familja franceze që e birësoi kishte dashur pikërisht Sarën. Pyetja: përse mua? ja nxirte gjumin  pothuajse cdo natë.   

Psherëtiu dhe një herë, dhe zgjati dorën drejt cantës. Mori prej aty një paketë dhe me gishtat e saj të e hollë, e plot delikatesë, tërhoqi një cigare. Flladi i lehtë që kishte nisur të frynte atë buzëmbrëmje, nuk e linte cakmakun e saj të ndizej. Vetëm nëpër libra era luan me flokët e vajzave, në jetën e saj era gjithmonë bënte prapësi. Edhe atë natë kur ajo kishte hipur në skaf frynte një erë e cmendur…

E vuri cigaren mes buzëve, mblodhi duart grusht për të zenë erën, dhe më në fund ajo nisi të bëjë pak dritë.  Avash, avash, si një kancer që merr jetë, edhe cigarja e saj filloi të nxjerrë tym. E thithi dy - tri here, dhe më pas një re tymi doli prej mushkërive të saj. Me sytë që nuk ja ndante detit, rrotullonte disa herë gotën e chivas që mbante përpara.

Kafeneja e vogël filloi të mbushej plot, por askush nuk i hidhte sytë drejt saj; askush nuk e njihte. Me një lëvizje instiktive, Sara ngriti dorën e djathtë mbi kokë dhe rrasi dhe më fort kapelën pas kafkës, e cila në ato moment dukej se do t’i cahej me dysh. Kishte pasur fatin e mirë që trafikantët e dorëzuan në familjen e kërkuar, po sikur ta kishin lënë në rrugë, po sikur t’i kishin shitur organet? Po sikur.... Si nuk i mendoi të gjitha këto nëna ime? Shtrëngoi edhe një herë fort, gotën e cila desh u bë thërmija. Porositi dhe një tjetër dhe nuk ja ndau sytë një vajze të vogël që luante me dallgët dhe qeshte sa fuqi të kishte. Ajo luante pikërisht aty, në atë vend ku asaj i kishte shkelur këmba për herë të fundit në tokën e saj.

 Një zë i njohur, që vinte nga prapa krahëve, e thirri vajzën e vogël që të kthehej. Sara kishte 40 vjet që nuk e kishte dëgjuar atë zë. Ktheu pak kokën mbrapa, si për të rregulluar xhaketën e hollë që kishte varur mbi karrige dhe ndeshi sytë e saj. Katër tavolina e ndanin, atë që e kishte ndarë një jetë. Për një cast sytë e Sarës ndaluan mbi të, por e ëma nuk e njohu. Eh, si mund ta njihte? Zemra i rrahu fort sërish, si atë natë, në atë vend. Trupi ju dridh. Flokët e saj të bardhë, i binin mbi ballin e mbushur me rrudha. Sytë e saj nuk ishin me ato që Sara mbante mend. Këmisha që ajo mbante veshur, tregonte që ishte larë kush e di sa here. Nga fundi i zi, i dukeshin këmbët, nga ku damarët e bërë blu, dukej se nga momenti në moment do t’i canin lëkurën. Duart i dridheshin, sa herë ngrinte, drejt buzës së vyshkur, filxhanin e kafesë. Sara u kthye drejt gotës së saj, fshiu dorën e bërë me djersë në pantallonat e saj të shkurtra dhe bëri sikur kapi një letër që i kishte rënë në tokë. Kishte bërë kaq shumë kilometra për ta falur atë grua, por në ato caste nuk e kishte forcën e duhur. Sytë ju errën dhe toka ju rrotullua. Humbi ekuilibrin dhe u shemb përdhe. Hapi pak sytë dhe pa një dorë të rrudhur mbi ballë. Qepallat ju rënduan dhe i mbylli prapë. “E zeza c’pati? Ka pirë shumë. E njeh njëri? Jo. Duket si e huaj, do ta ketë nga dielli”, - dëgjonte ajo zërat që gumëzhitin sipër saj. Një zhurmë sirene sikur i vinte nga botë tjetër. Prej atij casti nuk mbajti më mend asgjë.