Zhurma që bëjnë rrotat e valixhes që ti tërheq në trotuar, të bëhet njësh me lotët që të janë mbledhur në fyt. Pothuajse nuk njeh më askënd. U bënë vite që qyteti yt nuk është më yti, miqtë nuk janë më aty: disa kanë ikur ashtu sikurse dhe ti, disa nuk janë më e, disa as që duan të të takojnë. Po ikën dhe ti, nuk e kthen kokën pas, por premton që edhe ata pak njerëz që të kanë mbetur aty, në një mënyrë apo në një tjetër, do t’i marrësh me vete. Sa e çudishme, vjen një moment dhe bëhesh i huaj në qytetin tënd. Në atë qytet që te njihte dikur në cdo detaj. I hedh një sy të fundit tavolinës tënde të preferuar, aty ku pije kafet e shumta. Të duket si një kohë: na ishte një herë!
Duket sikur e qeshura jote ka mbetur ende në ajër, por ti nuk je më aty. Të tjerë njerëz dhe të tjera të qeshura kanë zënë vendin tënd. Është janar, por si gjithmonë dielli shkëlqen e nuk është ftohtë. Ty një dridhërimë e ftohtë të përshkon trupin, nuk e kupton përse. I bën shenjë taksisë së parë që të shohin sytë, më mirë të ikësh se të vuash më tej. Në portofol të kanë mbetur ende ca lekë – sa mirë! Rrugën deri në Rinas nuk e ndien. Nuk të bëjnë përshtypje as ndërtimet e pafundme përgjatë gjithë rrugës. Nuk të bëjnë përshtypje as makinat që nuk respketojnë asnjë shenjë sigurie. Je zhytur në mendime pafund. Taksia ndalon dhe nëpërmjet pasqyrës sheh fytyrën e vrarë të shoferit. Duket sikur edhe ai është i lumtur që ti po ikën. I jep shpejt e shpejt lekët e mbetura, pa vrarë shumë mendjen sa bakshish i ke lënë. Nisesh drejt portës së huaj. Asaj porte që ndan dy botë tē ndryshme. Prej atij momentin do të fillosh të dëgjosh sa më pak shqip, deri kur ajo të shuhet fare. I hedh edhe një herë sytë drejt valixhes që bën të njëjtën zhurmë të cuditshme, madje ka dhe nga ata që kthejnë kokën në shenjë bezdie. Bën sikur nuk i sheh; ajo valixhe ka shumë vlerë për ty. Është e gjithë jeta jote. Aty rrinë të strukura shumë kujtime, letra e dokumente.
Screenshot-2018-1-18 Xqgoc_Ge jpg (JPEG Image, 768 × 1024 pixels) - Scaled (63%)
Janë gjithçka ti ke, gjithçka po merr me vete nga ai vend. Futesh me nxitim në dyert që hapen e mbyllin sikur gllabërojnë njerëz. Pi edhe kafen e fundit në Rinas dhe nisesh. Gjithçka të ka lënë një shije të çuditshme; je po ajo dhe njëkohësisht nuk je më e njëjta. Teksa avion fiton lartësinë e duhur dhe duket sikur përqafohet e guduliset me retë – ndryshe nuk do t’i bënte gjithë ato lëkundje – kujton se dhe ti je si një aeroplan; jeta jote është në fluturim. Shpirti të qëndron pezull në ajër e duket sikur kështu do të jetë në përjetësi. Një njeri pa rrënjë; njē njeri që ka shokë qiellin dhe retë. Mban frymën. Të tremb idea që në tokën e huaj nuk ke një të shkuar, jeta jotë është aq sipërfaqesore e mund të shembet me një erë të lehtë, e jo më aq e fortë sac ishte sot. “Bum!” Rrotat e avionit prekin pistën e ftohtë të aeroportit të Amsterdamit dhe ti zgjohesh nga ëndërrat. Tërheq sërish valixhen tënde të thesareve të pavdekshme e nisesh drejt pikës së fundit kufitare. Të tjera valixhe: të kuqe, të zeza, rozë, jeshile; e kush i mban mend – bëjnë të njëjtin “vrap” e duket sikur po grinden në garë me njëra -tjerën. Kush e di c’të fshehta mbajnë në xhepat e tyre sekretë, por një gjë e di me siguri: kanë marrë të njëjtën rrugë si ti. Një shkrimtar i njohur shqiptar, Gazmend Kapllani, thotë në një nga librat e tij: “Kufijtë nuk i adhuroj.
Thjesht i kam frikë dhe ndihem keq kur gjendem fillikat me ta.” Edhe mua më ndodh e njëjta gjë. Kufijtë nuk më kanë pëlqyer kurrë; madje i urrej. Ndaloj për pak dhe vërej dy drejtime: all passports dhe EU citizens. Sa herë i shoh më kujtohet koha e luftës së dytë botërore: gjermanë dhe hebrenj. E urrej një gjë të tillë, por nuk kam forcë të bëj asgjë. U bënë kohë që nuk mbaj më rradhën e gjatë të “all passports”. E çuditshme, vetëm një ngjyrë pasaporte bën një ndryshim të madh. Por, a nuk jam dhe unë një si ata, a nuk i kam rrënjët në të njëjtin vend, a nuk flas të njëjtën gjuhë? Në rradhën e gjatë sytë më shkojnë te e njëjta plakë që kisha në sediljen ngjitur, po pikërisht ajo që i porosita një kafe në avion. I shoh duart që i dridhen teksa i dorëzon një tufë më dokumente policit doganor. Ajo plakë e shkretë ka shumë vuajtje në kurriz, por pasaporta e saj ka një ngjyrë tjetër, një ngjyrë që nuk pyet për vuajtje, për rrudha në fytyrë, por e detyron të presë në rradhë, madje herë pas herë edhe të fyhet nga pyetjet e shumta që i bëjnë: ku shkon, pse shkon, sa para ke më vetë, ku e ke ftesën, pse e ke, pse nuk e ke? Gëlltitem dhe kujtoj sa e sa ministra e debutetë, të veshur e kollarisur, që vijnë e japin leksione në Holandë. Asnjëherë nuk e kam kuptuar përsenë.
Screenshot-2018-1-18 qGNObHV1 jpg (JPEG Image, 1024 × 768 pixels) - Scaled (85%)
Por e di që e vetme nuk kam as forcë t’i kundërshtoj… Pasaportës sime polici doganor i qesh dhe thotë: Mirë se erdhe në shtëpi! Sa e çuditshme edhe shtëpia ime ka ndryshuar anët e kufirit, edhe unë kam ndryshuar: asgjë nuk është më si dikur. Jashtë është akull – temperatura shënon 2 gradë celcius – por unë nuk kam më ftohtë. Në anën tjetër të xhamit, që ndan hapësirën publike me atë të pritjes së bagazheve, shoh katër sy të bukur që më presin. Katër duar të vogla që mezi presin të më përqafojnë, gishta të vegjël që lënë shenjat e tyre në xhamin e pastruar. Më ka marrë malli për ta. Atëherë e kuptoj që ndoshta vërtet unë nuk kam rrënjë në këtë vend, por kam dashuri dhe kjo më mjafton. Marr frymë thellë dhe shpirti më qetësohet disi: kam mbërritur në shtëpi. A nuk është shtëpia aty ku është dhe dashuria?